Geografija II. lekcija II. : Kretanje stanovništva kroz povijest

- stanovništvo se kroz povijest vrlo sporo kretalo zbog društvenih problema (rat, bolest), ali također i prirodnih problema (suša, poplava, prirodne katastrofe)

- prvi veći porast stanovništva zabilježen je prije 10 000 g. u neolitiku zbog uzgajanja životinja i biljaka i tako ljudi lakše dolaze do hrane

- početkom neolitika živjelo između 50 i 100 milijuna ljudi

- u Kristovo vrijeme najveći dio stanovništva živi uz doline velikih rijeka i Mediterana, ukupno 256 milijuna ljudi

- od Kristova doba pa do 1500. g. stanovništvo se nije ni udvostručilo, a razlog tome bili su ratovi, glad, epidemije (npr. kuga)

- kuga je od 1348. g. do 1351. g. odnijela živote 1/3 Europljana

- područja demografskih koncentracija u srednjem vijeku je bila Europe (bez Rusije) i doline velikih rijeka

- u vrijeme europskog srednjeg vijeka javljaju se prve civilizacije u Americi i Africi

- od 1500. g. do 1800. g. stanovništvo se udvostručilo zahvaljujući napretku poljoprivrede (nove poljoprivredne kulture)

- demografska koncentracija ponovno u Aziji i Europi

- od 1800. g. do 2012. g. stanovništvo se povećalo više od 7 puta -> demografska revolucija

- ovu demografsku revoluciju potaknuo napredak u proizvodnji, odnosno uporaba parnog stroja koja je dovelo do napretka i u proizvodnji hrane, ali i napretka u medicini te su mnoge do tada neizlječive bolesti izliječene

- u početku demografske revolucije najveći porast stanovništva zabilježen je u bogatim zemljama Europe, Angloamerike i Australiji

- danas je zaustavljeno naglo povećanje u tim zemljama, dok se ubrzao u siromašnijim zemljama Afrike, Azije i Latinske Amerike

Geografija II. lekcija I.: Razmještaj svjetskog stanovništva

- danas u svijetu živi oko 7 milijardi ljudi -> prosječna gustoća naseljenosti Zemlje (510 milijuna km²) iznosi 13.73 st/ km²

- prosječna gustoća naseljenosti kopna (149 milijuna km²) iznosi 46.98 st/ km²

- gustoća naseljenosti kopna bez Antarktike (134 milijuna km²) iznosi 52.24 st/ km²

- prosječna gustoća naseljenosti govori nam je li neki prostor gusto ili slabo naseljen

-> formula za izračunavanje prosječne gustoće naseljenosti:  

- ekumena (grč. oikoymene = naseljena) je naseljeni dio kopna, a tako su Grci nazivali njima poznati naseljeni svijet

- anekumena  je nenaseljeni prostor na Zemlji

- 4 najgušće naseljena područja na svijetu imaju gustoću naseljenosti veću od 100 st/ km² :

1. Istočna Azija (Kina)

2. Južna Azija (Indija)

3. poluotočna Europa

4. jugoistok Kanade i sjeveroistok SAD-a

- razmještaj stanovništva prema određenim kategorijama:

1. hemisfere ili polutke

-> na sjevernoj hemisferi živi 9/10, a na južnoj hemisferi 1/10 st. svijeta

2. kontinenti

-> na kontinentima Starog svijeta živi 85%, a u Novom svijetu 15 % st. svijeta

-> u Aziji živi 60 %, dok u Australiji i Oceaniji 0.5 % st. svijeta

3. stupanjske zone

-> između 20° i 60° stupnjeva geografske širine živi glavnina st. svijeta, oko 80 %

-> stanovništvo je koncentrirano prvenstveno u sjevernom umjerenom pojasu

4. primorski i kontinentski dijelovi

-> primorja u prosjeku dva puta naseljenija od unutrašnjosti kontinenata

5. nadmorska visina

-> do 500 metara nadmorske visine živi 80 % st. svijeta

- uzorci nejednolikog razmještaja stanovništva:

1. prirodno-geografski

-> klima, reljef, tlo, voda, vegetacija, ...

2. društveno-geografski

-> promet, gospodarska snaga, tradicija naseljenosti, ...

- problem ovakvog nerazmjera javlja se u slabije razvijenim prostorima jer stupanj rasta stanovništva ne prati stupanj gospodarskog razvoja -> siromaštvo, glad, neishranjenost

- demogeografija je geografska disciplina koja proučava stanovništvo